GIS: even wennen, maar erg handig

Als student aan de HAS had ik niet zo veel plezier in de lessen over GIS. Ondanks (of misschien wel dankzij) de tientallen pagina’s dikke handleidingen verdwaalden ik en mijn studiegenoten in de vele menubalken met hun vage symbolen. Toen ik hoorde dat Orbis veel met GIS werkt moest ik dus wel even slikken. Maar zoals met wel meer complexe software het geval is blijkt het uiteindelijk reuze mee te vallen. Sterker nog: ik kwam erachter dat de mogelijkheden met GIS erg groot zijn. En dat maakt het zelfs hartstikke leuk en nuttig om ermee te werken.

GIS, wat is dat dan? Geografische informatiesoftware koppelt informatie aan een locatie. Vaak dient een topografische kaart of luchtfoto als basis. Daar worden diverse lagen overheen gelegd. Die komen van externe bronnen (bijvoorbeeld een waterschap of provincie) of zijn zelf getekend (bijvoorbeeld locaties voor nieuwe bomen of een zoekgebied voor waterbuffering). Sommige projecten bevatten tientallen lagen, vaak geordend in groepen. Elke laag bevat objecten waar eigenschappen aan toegekend zijn via een achterliggende tabel. Zo kan per object bijvoorbeeld afgelezen worden wie de beheerder of landeigenaar is.

We gebruiken deze software voor veel verschillende projecten. Zo schrijven we regelmatig plannen voor subsidieaanvragen bij het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB). Bij zo’n aanvraag is een stevige landschappelijke en ecologische onderbouwing nodig. Landeigenaren kunnen daarmee subsidie krijgen om gronden om te vormen tot natuur. Voor onze onderbouwing gebruiken we meestal openbare bronnen zoals de hoogtekaart, grondwatertrappen, bestaande groen- en blauwstructuren en historische kaarten. Door de relevante lagen te combineren wordt het landschap leesbaar en kunnen we gericht kiezen welke maatregelen optimaal passen op de locatie.

Bij onze Natuur in de Wijk-projecten registreren we in GIS waar we nestkasten, hagen en bloemenmengsels uitleveren. Zo hebben we heel goed inzichtelijk waar maatregelen zich concentreren en hoe alles verdeeld is over de wijk.

In West-Brabant inventariseren we bij welke kreken natuurherstel nog nodig is om tot een gezond ecosysteem met een hoge biodiversiteit te komen. Om tot overzichtelijke uitkomsten te komen is GIS essentieel. We combineren de bronnen van het waterschap en de provincie en vullen deze aan met onze eigen analyses en trekken daaruit conclusies. De conclusies verwerken we in een laag met alle waterlopen waarop in één oogopslag te zien of en welke maatregelen nog nodig zijn op de desbetreffende locatie.

Voor een grote gemeente ontwikkelen we een groenblauwe structuurkaart. Hiervoor hebben we de bestaande blauwe en groene structuren geïnventariseerd, zo breed als maar mogelijk was. Niet alleen namen we het natuurnetwerk en de ecologische verbindingszones mee, ook werden locaties van natuurvriendelijke oevers en nog veel meer bronnen gebruikt. In de daarop volgende fase hebben we onderzocht hoe we gerichte maatregelen op specifieke locaties kunnen nemen. Die GIS-kaart hiervan dient als startdocument voor de verdere uitwerking van plannen en geeft overzicht van wat er allemaal mogelijk en wenselijk kan zijn.

Dit is slechts een kleine greep uit een grote hoeveelheid projecten waarin we GIS gebruiken. Ik ben dus blij dat ik een aantal jaar geleden toch die lessen heb gevolgd. In mijn tijd bij Orbis heb ik geleerd die kennis toe te passen en hier overzichtelijke, nuttige en mooie kaarten mee te maken.