In gesprek met gemeente Bernheze en waterschap Aa en Maas

In opdracht van de gemeente Bernheze en waterschap Aa en Maas is onze collega Eefje van Daesdonk de afgelopen maanden aan de slag geweest met het project evz en wandelen langs de Aa. Na een ruimtelijke verkenning in het Aa-dal in 2016, is in 2017 een inventarisatie gemaakt van de gewenste recreatieve routes in het Aa-dal bij Heeswijk-Dinther. Hierbij is geconcludeerd dat het aan te bevelen is om de realisatie van een wandelpad in het gebied te combineren met de realisatie van verschillende natuuropgaven in het Aa-dal. Hiermee is Eefje in het project evz en wandelen langs de Aa aan de slag gegaan.

Doel van de opdracht was inzichtelijk te maken welke kansen en knelpunten er zijn om de natuuropgaven in het Aa-dal en de ambitie voor een wandelpad langs de Aa te verwezenlijken. Hiervoor is Eefje in gesprek gegaan met de gemeente Bernheze en waterschap Aa en Maas, maar ook met de grondeigenaren in het gebied. Om te ontdekken waar de verschillende grondeigenaren, zoals bijvoorbeeld Brabants Landschap, zich mee bezig houden en wat er bij hen leeft, om te horen welke kansrijke projecten er al lopen in het gebied en om te onderzoeken of de grondeigenaren bereid zijn mee te werken aan de realisatie van de opgaven. Het resultaat van de opdracht was een korte en bondige rapportage met duidelijke overzichtskaarten waarop de kansen en knelpunten inzichtelijk zijn gemaakt. Op basis van deze rapportage kunnen gemeente en waterschap zich bezinnen op concrete vervolgstappen.

We gaan in gesprek met het projectteam dat het project heeft begeleid.

Vanuit de gemeente Bernheze schuiven Esther Rutten en Frank Pater aan in het projectteam. Frank is beleidsadviseur recreatie en toerisme bij de gemeente. Hij vindt het belangrijk om samen te werken met zijn collega Esther die zich bezig houdt met natuur en landschap. Frank legt uit dat Bernheze pas nieuw beleid heeft ontwikkeld voor recreatie en toerisme. Hierbij is het beekdal van de Aa benoemd als een belangrijk gebied met veel potentie voor het versterken van de recreatieve mogelijkheden. Met de inventarisatie van de mogelijke wandelroutes in het gebied is een eerste stap gezet. Dit project geeft hieraan een vervolg.

Waterschap Aa en Maas wordt in het projectteam vertegenwoordigd door Mirja Kits, Tonny Steenbakkers en Ad Jacobs. Mirja geeft aan dat het voor het waterschap belangrijk is om de toekomstopgave voor water in het beekdal van de Aa te combineren met waterbewustzijn bij mensen. Het realiseren van recreatieve routes is hiervoor heel geschikt. Daarom levert het waterschap graag een bijdrage aan het project.

Mirja legt uit dat voor het waterschap waterafvoer en een klimaatbestendig watersysteem voorop staan. Vrijwel het gehele Aa-dal is aangewezen als zoekgebied voor waterberging. Daarom wil het waterschap de Aa ontwikkelen tot een natuurlijke beek die kan dienen als ecologische verbindingszone (evz) tussen de omliggende natuurgebieden.

De realisatie van de evz langs de Aa is ook voor de gemeente een belangrijke opgave in het gebied, geeft Esther aan. Het is niet altijd eenvoudig om tot realisatie van evz’s te komen. Dit project is dan ook een mooie kans om dit in het Aa-dal voor elkaar te krijgen door verschillende opgaven en ambities aan elkaar te verbinden.

De samenwerking tussen de gemeente en het waterschap is voor het project erg belangrijk. Esther vertelt dat voorheen dikwijls het waterschap de kartrekker was voor de realisatie van een evz en de gemeente hierin alleen meekeek. Door intensiever samen te werken krijgen gemeente en waterschap meer inzicht in elkaars belangen en weten ze beter van elkaar waar ze mee bezig zijn. Tonny geeft aan dat de samenwerking de partijen dichter bij elkaar brengt. Het is makkelijker om zaken af te stemmen als je elkaar kent. Frank vult aan dat het ook voor de grondeigenaren goed is om te zien dat gemeente en waterschap in het gebied samenwerken.

Zowel de gemeente als het waterschap vinden het belangrijk de grondeigenaren in het gebied te betrekken bij de ontwikkelingen. Frank legt uit dat veel ondernemers in het gebied niet direct de meerwaarde zien van natuurontwikkeling en recreatie. Het is daarom belangrijk om dichter bij elkaar te komen en elkaars belangen beter te begrijpen. Mirja zou graag zien dat de grondeigenaren in het gebied bewuster omgaan met de gronden in het beekdal. Door een bewuster gebruik van de bodem en het beter omgaan met hoge grondwaterstanden kan veel winst gehaald worden. Ze stelt dat de grondeigenaren door de klimaatveranderingen in de toekomst vaker geconfronteerd zullen worden met het buiten de oevers treden van de Aa.

Voor het project is Eefje vanuit Orbis in gesprek gegaan met verschillende grondeigenaren. Met Brabants Landschap als eigenaar van verschillende percelen langs de Aa, maar ook met particuliere grondeigenaren. Esther geeft aan dat de resultaten van de gesprekken met de grondeigenaren voor haar een eye-opener waren. Het geeft inzicht in de belangen van de grondeigenaren. Het is voor haar niet langer vanzelfsprekend dat de gemeente gronden gaat aankopen om de evz en een wandelpad te kunnen realiseren. Er moet nagedacht worden over de mogelijkheden om de grondeigenaren in het gebied hiermee zelf aan de slag te laten gaan en over de wijze waarop de gemeente hierbij kan ondersteunen.

Het projectteam is van mening dat het heel waardevol is geweest dat Eefje als onafhankelijke partij in gesprek is gegaan met de grondeigenaren. De kennis en ervaring van Orbis met groene regelingen en complexe gebiedsprocessen zijn waardevol voor het project. Tonny ervaart de samenwerking met Orbis als heel positief; afspraken worden nagekomen en stukken worden op tijd aangeleverd. Ook Esther en Frank ervaren de samenwerking als plezierig, professioneel en zakelijk. Er is altijd bereidheid om een stapje extra te doen. Esther vindt het ook heel fijn dat er wordt meegedacht en er lopende het project aanpassingen gedaan kunnen worden.