Agroforestry

Bij Orbis zijn we altijd op pad om Brabant groener te maken. Dat doen we graag vanuit onze bestaande projecten, zoals onder andere Natuur in de Wijk, Natuur in het Dorp, ErvenPlus, Stimuleringsregeling Landschap en Tuin- en klimaatcoach. Maar we bewandelen ook graag nieuwe paden. Agroforestry dus.  

Een interessant onderwerp dat goed aansluit op ons manifest (#groenversnellers) en waar we ons in de toekomst ook graag meer op willen gaan richten. Onze eerste opdracht hebben we namens de Duinboeren en Rombouts Agroecologie ontvangen. Het betreft de ontwikkeling van 25 hectare agroforestry bij 25 agrariërs. Ik ga daarmee aan de slag als adviseur agroforestry, samen met enkele andere adviseurs in het Van Gogh Nationaal Park in Brabant.  

Maar wat is agroforestry dan eigenlijk? De Nederlandse term is boslandbouw. Het is een vorm van landbouw waarbij meerjarige bomen en/of struiken actief (bewust) worden gecombineerd met landbouw en/of veeteelt. Zo creëer je een wisselwerking tussen ecologie en economie. Concreet kun je denken aan het planten van rijen notenbomen (zoals walnoot of tamme kastanje), fruitbomen of struiken (bramen, frambozen) tussen stroken maïs of een weiland met koeien of uitloopkippen.

Het allerbelangrijkste van de start met agroforestry is de instelling van de agrariër. Als je op de ‘ouderwetse manier’ wilt blijven boeren met intensieve teelt en een grote tractor dan past het concept misschien niet echt bij je. Je moet een omslag willen maken die bijdraagt aan de verbetering van economische, milieu- en sociale baten door uitbreiding en verduurzaming én die stand kan houden voor de lange termijn. Immers, de kost gaat voor de baat. Het kan soms wel 5 tot 7 jaar duren voordat je de eerste oogst binnen kunt halen. Maar klein beginnen kan ook en uitproberen op een klein stukje landbouwgrond.

Door het planten van bomen en struiken verrijk je het bodemleven, de basis, door de nutrificerende werking van de diepere beworteling. Daarnaast houden de bomen en struiken het water beter vast, geven schaduw en gaan uitdroging tegen. En wat denk je van de CO2 opslag? Ook mooi meegenomen. Maar ook het vee rondom de boerderij is je dankbaar in een natuurlijkere omgeving. Het houdt niet op want het vergroot ook nog eens de biodiversiteit. Kortom, een ecosysteem dat goed is voor mens, dier én natuur. Een heel mooi voorbeeld geeft Theo Folmer in dit filmpje over bomen in zijn kippenuitloop. 

Gelukkig wordt er ook landelijk aandacht gegeven aan agroforestry. Via het Nationaal Strategisch Plan van oud-landbouwminister Carola Schouten wordt naar financiële mogelijkheden gekeken om investeringen in agroforestry te stimuleren.

Zou dit het boerenbedrijf van de toekomst zijn? Van mij mag het. En daarom zeg ik: onthoud de term agroforestry, want die ga je vaker tegenkomen! En ik ga er dus binnenkort concreet mee aan de slag. Ik kijk daar naar uit. Naast wat het de boer en de natuur oplevert, vergroot het ook nog eens mijn eigen kennis. Je bent immers nooit te oud om te leren.