Een bijzonder stukje landschap; wijst

Wijst, wijstverschijnselen, ik denk niet dat ik er ooit van had gehoord voordat ik in Noord-Brabant ging werken. Natuurlijk had ik bij aardrijkskunde en tijdens mijn studie wel wat geleerd over horsten en slenken. De Peel was mij niet vreemd. Maar dat er zoiets unieks als wijst bestaat? En dat dit bijzondere stukje landschap voortkomt uit breuken in de aardkorst? Of dat dit verschijnsel uniek is in Europa? Nee, daar had ik nog nooit van gehoord. Of ik heb niet zitten opletten.

Even in het kort wat het nu eigenlijk is. Wijst is grondwater dat als gevolg van een breuk in de ondergrond opkwelt. Het is dus een bijzondere vorm van kwel. Bij “gewone” kwel stroomt het grondwater naar de laagste plek in een gebied en komt het daar naar boven. Bij wijst wordt het grondwater op weg naar de lage gebieden tegengehouden door een slecht doorlatende breuk en stroomt het ter plekke omhoog. De breuk zorgt er dus voor dat het hoger gelegen land natter is en ijzerrijk water bevat. Wat weer zorgt voor unieke natuurvoorwaarden. Op sommige plekken in Brabant zijn de wijstverschijnselen nog goed te zien, zoals een hoogteverschil bij de breukrand, roestbruin water in de sloot, of natte elzenbroekbosjes. Meestal zijn deze echter bedekt geraakt door rivierafzetting of stuifzand. Op andere plekken is door landbouwkundig gebruik het hoogteverschil en het natte hooiland verdwenen.  Een wat meer gedetailleerde uitleg kun je vinden door te klikken op deze link.

Of koop het boekje Wijstgronden. Daar is ook voor mij de zoektocht begonnen naar meer kennis over wijst en wijstherstel. En omdat ik nogal snel enthousiast raak over bijzondere landschappen ben ik ook gaan bellen en heb hier en daar wat gesprekken gevoerd om zo mijn honger naar kennis te stillen.

Het geluk is dat ik die honger ook kan stillen vanuit verschillende projecten die wij onderhanden hebben bij Orbis. We zijn nu bezig met drie totaal verschillende subsidieaanvragen aan het Groenontwikkelfonds (GOB). Zo zijn we bij Orbis Oost-Brabant bezig met een subsidieaanvraag voor:

• een gemeente die de wijst weer zichtbaar wil maken;
• een particulier die landbouwgrond wil omvormen maar wijst natuur;
  
• onze collega Steven ondersteunt een ondernemer die wijstherstel wil realiseren op zijn gronden. 

Allemaal erg gave projecten waar we veel energie uit halen.

Daarom gaan we dit vanuit Orbis Oost-Brabant ook verder oppakken. We kijken waar de kansen liggen om dit unieke landschap te versterken. We onderzoeken hoe we initiatieven en initiatiefnemers kunnen ondersteunen met advies en het aanvragen van subsidies. Zo kunnen wij onze toegevoegde waarde inzetten. Want dat past ook bij de Orbis manier van denken; kansen zien, een stapje extra willen zetten en met plezier samenwerken.  

Foto's bij dit bericht zijn van:
www.maashorst.nl
www.ivn.nl
www.geopark.nl